بررسی تکتونیک فعال در قلمرو تراست زاگرس منطقه فارسان

Authors

  • عبداله سیف استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان
Abstract:

شناسایی مناطق دارای پتانسیل خطر زمین‌لرزه همواره از دغدغه‌های اصلی رشته‌های مرتبط با علوم زمین بوده است و محققان مختلف با نگرش‌های گوناگون آن را مورد مطالعه قرار داده‌اند. دانش تکتونیک ژئومورفولوژی نیز با روش‌شناسی خاص خود به مطالعه این پدیده محیطی پرداخته است. از این رهگذر تعبیر و تفسیر شواهد بر جای مانده از لرزه‌ها و حرکات تکتونیکی جدید بر چشم‌اندازها اصول موضوعه این دانش نوپاست. شاخص‌های تکتونیک فعال از ابزارهای کارآمد برای شناسایی وضعیت تکتونیکی و ارزیابی احتمالی مناطق لرزه‌خیز به‌شمار می‌آید. شاخص‌هایی چون سینوس جبهه کوهستان، شاخص‌های دره‌ای چون شاخص نسبت V شکل دره‌ها، شاخص پهنا به عمق دره‌ها، گرادیان طولی رودخانه، شاخص‌های حوضه‌ای چون شاخص تقارن حوضه زهکش، شاخص نسبت V شکل و شاخص انتگرال هیپسومتری، از این دست‌اند. از سویی هم ابرگسل زاگرس در زمرة گسل‌های فعال و اصلی کشورمان است که همواره منشأ لرزه‌های بسیاری در حاشیه خود بوده است و مرز دو زون ساختاری سنندج ـ سیرجان و زاگرس مرتفع است. در این پژوهش حوضه فارسان، که شامل دو زون سنندج ـ سیرجان و زاگرس مرتفع است، به‌وسیله شش شاخص متفاوت در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با دقت 10 متر مورد آزمایش قرار گرفته و نرخ تکتونیک فعال آن سنجیده شده است. سپس نتایج به دست آمده، با بررسی میدانی مقایسه گردیده‌اند. نتایج شاخص‌های متفاوت تبدیل به شاخص IAT شده‌اند و نقشه پهنه‌بندی تکتونیکی حوضه فارسان در چهار کلاس بسیار فعال، فعال، نیمه‌فعال و غیرفعال ترسیم گردیده است. نتیجه به‌دست آمده این است که در این حوضه گسلی فرعی منشعب از گسل اصلی زاگرس در طول حدود 8350 متر دارای فعالیت تکتونیکی در حد بسیار فعال است. همچنین بخش‌های زیادی از حاشیه این گسل دارای تکتونیک متوسط است. دو شهر باباحیدر و فارسان در حاشیه گسل‌های فعال واقع شده‌اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی وضعیت تکتونیک فعال طاقدیس بانکول (در زاگرس چین‌خورده) با به‌کارگیری شاخص‌های مورفوتکتونیکی و شواهد ژئومورفولوژیکی

در این پژوهش از شاخص‌های مورفوتکتونیک استفاده شده است، زیرا استفاده از این‌گونه شاخص‌ها در بررسی‌های مربوط به تکتونیک‌های فعال ابزار مفید و کارآمدی هستند، به‌طوری‌که با استفاده از آنها می‌توان مناطقی را که تحت تاثیر حرکات نسبتا سریع یا حتی آهسته تکتونیکی قرار دارند را مشخص نمود. استفاده از این شاخص‌ها پیش‌تر به‌عنوان ابزاری گران‌بها و سودمند در مناطق فعال تکتونیکی در نواحی گوناگون آزمایش‌شده و ...

full text

بررسی تکتونیک فعال منطقه بهاباد

منطقه بهاباد (در 220 کیلومتری شمال شرق استان یزد) بین دو گسل فعال بهاباد (در حاشیه شمال شرقی شهرستان) و کوهبنان (در حاشیه جنوب غربی شهرستان) واقع شده است. این گسل ها در منطقه به صورت قطعات گسله اند. بر اساس شواهد هندسی و جنبشی، پهنه گسلی بهاباد در منطقه بهاباد به 3 قطعه (s1, s2, s3) تقسیم گردیده است. بر اساس شاخص های ریخت زمین ساختی ((active tectonics indices (iat) منطقه مطالعاتی را از لحاظ نر...

15 صفحه اول

تحلیل ساختاری خمیدگی تراست زاگرس در منطقه داراب،جنوب ایران

چکیده منطقه مورد مطالعه در جنوب شرقی زون ساختاری زاگرس قرار دارد. این محدوده در جنوب خمیدگی شمالی-جنوبی تراست اصلی زاگرس و زون برشی دهشیر واقع شده است. ویژگی های هندسی و جنبشی ساختارهای اصلی و رسوبات دوران چهارم در منطقه مورد بررسی قرار گرفته شده اند.. ساختارهای اصلی به دو دسته چین ها و شکستگی ها تقسیم شده اند. روند و ساز و کار گسل ها، نوع و روند درزه ها در شکستگی ها، اثر محوری و جهت خمش در ...

15 صفحه اول

تکتونیک فعال مرتبط با گسل جوان اصلی زاگرس در محدوده سد رودبار لرستان

ساختگاه سد رودبار لرستان در 100 کیلومتری جنوب الیگودرز در کمربند زاگرس مرتفع واقع شده است. در 6/1 کیلو متری جنوب این سد یک قطعه از گسل جوان اصلی زاگرس(mrf) به نام گسل سراوند – بزنوید(sbf) رخنمون دارد. در این مطالعه ابتدا با استفاده از روش استخراج اتوماتیک و برپایه الگوریتم sta، خطواره های منطقه از عکس های ماهواره ای و مدل سایه ارتفاعی استخراج شده است. سپس برای بررسی دقیق ساختار ها، با استفاده ا...

full text

شواهد ژئومورفولوژیکی تکتونیک فعال حوضه آبخیز درکه

اندازه‌گیری‌های کمّی به ژئومورفولوژیست‌ها اجازه می‌دهد تا به‌طور واقعی و معقول لندفرم‌های مختلف را با یگدیگر مقایسه کرده و شاخص‌های مورفولوژیک را محاسبه کنند. این امر در تشخیص و توصیف خاص ناحیه‌ای به عنوان مثال میزان فعالیت تکتونیکی مفید می‌باشد. شاخص‌های؛ منحنی هیپسومتریک (Hc) و انتگرال هیپسومتریک (Hi ) به درجه کالبد شکافی یک چشم انداز مربوط می‌شوند. عدم تقارن حوضه زهکشی (AF) و همچنین عکس شاخص ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 42  issue 4

pages  125- 145

publication date 2011-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023